Το νέο τεύχος της ΕΕργΔ (10/2022)
Στο νέο τεύχος της ΕΕργΔ που μόλις κυκλοφόρησε:
Ο Alain Supiot διερευνά το ζήτημα της δικαιοσύνης στην εργασία, υπό το πρίσμα της δικαιοσύνης ως αέναης κοινωνικο-ιστορικής εργασίας. Ο συγγραφέας, αξιοποιώντας τα διδάγματα της Ιστορίας —από τη σολώνεια θεμελίωση της αθηναϊκής δημοκρατίας μέχρι την εξέγερση των Κίτρινων Γιλέκων—, προσφέρει μια διαύγαση του ρόλου της κοινωνικής δικαιοσύνης ως κινητήριας δύναμης για τον μετασχηματισμό των θεσμών. Για τον Supiot η συνδικαλιστική ελευθερία, το δικαίωμα απεργίας και οι συλλογικές διαπραγματεύσεις αποτελούν το τρίποδο της οικονομικής και κοινωνικής δημοκρατίας άνευ του οποίου η δημοκρατία ως πολιτικός θεσμός δεν μπορεί παρά να φθίνει. Απορρίπτοντας τη διακυβέρνηση μέσω των αριθμών, τις ανιστόρητες δοξασίες περί αυθόρμητης τάξης της παγκοσμιοποιημένης αγοράς και τις αποπροσανατολιστικές για την κοινωνική δικαιοσύνη ταυτοτικές αναδιπλώσεις, ο συγγραφέας προτείνει οδούς για έναν δίκαιο και περιβαλλοντικά βιώσιμο καταμερισμό της εργασίας στον 21ο αιώνα και καλεί στην επινόηση νέων θεσμών αλληλεγγύης μεταξύ των εθνών, τα οποία θα προοδεύσουν συντονισμένα όχι παρά, αλλά ακριβώς χάρη στη γλωσσική και πολιτισμική τους ποικιλομορφία.
Στη συνέχεια ο Hugh Collins, αναλύοντας διεξοδικά και συστηματοποιώντας υποδειγματικά τη νομολογία του Ε.Δ.Δ.Α., ψηλαφεί τη διαφαινόμενη ανάδυση ενός δικαιώματος του ανθρώπου για προστασία από την αδικαιολόγητη απόλυση. Πράγματι, μολονότι το δικαίωμα για προστασία έναντι της αδικαιολόγητης απόλυσης δεν είναι ευρέως αναγνωρισμένο στο δίκαιο των δικαιωμάτων του ανθρώπου, το Ε.Δ.Δ.Α. έχει αρχίσει να εφαρμόζει το άρθρο 8 της Ε.Σ.Δ.Α. προκειμένου να αναπτύξει ένα γενικό δικαίωμα στη βάση των δυσμενών συνεπειών που επιφέρει μια αδικαιολόγητη απόλυση στην καθημερινή ιδιωτική ζωή του εργαζόμενου ανθρώπου. Αντί να αξιώνει ο λόγος για τον οποίον ο εργοδότης προέβη στην απόλυση να συνδέεται με ορισμένη πτυχή της ιδιωτικής και οικογενειακής ζωής του εργαζομένου προκειμένου να εμπλέξει το άρθρο 8 της Ε.Σ.Δ.Α. στον δικαστικό έλεγχο της απόλυσης, η νέα, ευρύτερη προσέγγιση του Ε.Δ.Δ.Α. επικεντρώνεται στις σοβαρές επιπτώσεις που επιφέρει η απόλυση στην οικογενειακή ζωή του εργαζομένου, στις ιδιωτικές και επαγγελματικές του σχέσεις, στον αυτοσεβασμό του, και στον τρόπο ζωής και τη σταδιοδρομία που έχει επιλέξει. Αυτή η συνεπειοκεντρική (consequence-based) προσέγγιση καθιστά δυνατή την εφαρμογή του άρθρου 8 ανεξαρτήτως του λόγου τον οποίον επικαλείται ο εργοδότης προκειμένου να δικαιολογήσει την απόλυση. Στη δημοσιευόμενη μελέτη του ο συγγραφέας αξιολογεί την έκταση και τα όρια της προστασίας έναντι της αδικαιολόγητης απόλυσης όπως αυτή απορρέει στο πλαίσιο της Ε.Σ.Δ.Α. προεχόντως ως αποτέλεσμα αυτής της μετατόπισης, από την προσέγγιση εκείνη του άρθρου 8 που επικεντρώνεται στον λόγο της απόλυσης, προς μια προσέγγιση του άρθρου 8 που ενδιαφέρεται περισσότερο για τις επιπτώσεις της απόλυσης.
Ακολούθως η Χριστίνα Δεληγιάννη-Δημητράκου ερευνά κριτικά το μέλλον που μπορεί να έχει ο Ευρωπαϊκός Κοινωνικός Διάλογος, με δεδομένη την, ήδη διαφαινόμενη, υποβολή των ευρωπαϊκών συλλογικών συμφωνιών σε έναν έλεγχο σκοπιμότητας εκ μέρους του Δ.Ε.Ε. Αφορμή για τη δημοσιευόμενη μελέτη υπήρξε μια σημαντική υπόθεση, η European Federation of Public Service Unions (EPSU) κατά Ευρωπαϊκής Επιτροπής, που απασχόλησε έντονα τα τελευταία χρόνια τόσο το Δικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ένωσης όσο και το Γενικό Δικαστήριο της Ένωσης. Συγκεκριμένα, το Δ.Ε.Ε., με απόφαση του Τμήματος Μείζονος Συνθέσεως, απέρριψε αναίρεση που είχε ασκήσει η Ευρωπαϊκή Ομοσπονδία Συνδικάτων Δημόσιας Διοίκησης (EPSU) κατά της απόφασης T-310/18 του Γενικού Δικαστηρίου της Ένωσης. Η τελευταία είχε αναγνωρίσει στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή την ευχέρεια να αρνηθεί, για λόγους σκοπιμότητας, να υποβάλει στο Συμβούλιο πρόταση απόφασης προκειμένου να ενσωματωθεί στο δίκαιο της Ένωσης μια ευρωπαϊκή συλλογική συμφωνία που είχαν υπογράψει στο πλαίσιο του Ευρωπαϊκού Κοινωνικού Διαλόγου οι κοινωνικοί εταίροι και η οποία είχε ως αντικείμενο την εναρμόνιση των δικαιωμάτων ενημέρωσης και διαβούλευσης των εργαζομένων του δημόσιου τομέα. Στις πρώτες ενότητες της μελέτης η συγγραφέας παρουσιάζει διαδοχικά: το νομικό πλαίσιο και τα πραγματικά περιστατικά της υπόθεσης, καθώς και το περιεχόμενο των δύο αποφάσεων που εξέδωσαν επ’ αυτής το Γενικό Δικαστήριο της Ένωσης και το Δ.Ε.Ε., ενώ στην τελευταία ενότητα προσεγγίζει και αναλύει κριτικά τα σημαντικά συνταγματικής φύσεως ζητήματα που εγείρουν οι δύο υπό εξέταση αποφάσεις.
Τέλος, ο Δημήτριος Γούλας ερευνά το κεφαλαιώδες ερώτημα της έννοιας του εργοδότη στην ελληνική νομολογία. Η εν λόγω έννοια, μολονότι κρίσιμη για την οριοθέτηση του πεδίου εφαρμογής του εργατικού δικαίου, δεν βρέθηκε στο επίκεντρο του επιστημονικού ενδιαφέροντος, σε αντίθεση με την αντίστοιχη έννοια του εξαρτημένου εργαζόμενου. Κατά κύριο λόγο θεωρήθηκε ότι ο εργοδότης ταυτίζεται με τον αντισυμβαλλόμενο του μισθωτού. Ωστόσο, όλο και συχνότερα, στο πλαίσιο των σύγχρονων μορφών οργάνωσης της επιχειρηματικής δράσης, το κέντρο λήψης κρίσιμων εργοδοτικών αποφάσεων μετατοπίζεται σε πρόσωπα πέραν του εργοδότη που εμφανίζεται τυπικά ως αντισυμβαλλόμενος. Τίθεται συνεπώς το ερώτημα πότε και υπό ποιες προϋποθέσεις θεμελιώνεται αντίστοιχη εργοδοτική ευθύνη, στον βαθμό που τα πρόσωπα αυτά έχουν τη δυνατότητα να επηρεάζουν ουσιωδώς την εργασιακή σχέση. Πρόκειται για ένα ζήτημα με αξιόλογο θεωρητικό και πρακτικό ενδιαφέρον, που απασχολεί πολύ συχνά τα δικαστήρια. Με εξαντλητική έρευνα των σχετικών δικαστικών αποφάσεων, αλλά και αναγόμενος στις πλέον σημαντικές θεωρητικές προτάσεις, ο συγγραφέας αναδεικνύει το ουσιώδες περιεχόμενο της έννοιας του εργοδότη στο εργατικό δίκαιο όπως αυτή έχει διαμορφωθεί στην ελληνική εργατική νομολογία.
Καλή ανάγνωση!
Αποκτήστε πρόσβαση στην ηλεκτρονική έκδοση του περιοδικού στη διεύθυνση www.eergd.gr
Κάντε Like στη σελίδα μας https://facebook.com/eergd προκειμένου να λαμβάνετε ενημερώσεις για τις τελευταίες εξελίξεις στον χώρο του εργατικού δικαίου.
